Zarządzenie Biskupa Płockiego w sprawie sprawowania czynności liturgicznych w czasie stanu epidemii

Mając na uwadze Dekret Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów „W czasie COVID-19” z dnia 19 marca 2020 roku oraz Wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych tygodniach z dnia 21 marca 2020 roku, biorąc pod uwagę obecną sytuację sanitarną w Polsce, przekazuję moim Drogim Kapłanom i Wiernym kolejne zarządzenia na czas stanu epidemii. Powinna nami w tych dniach kierować troska o zapobieżenie rozprzestrzenianiu się wirusa, chroniąc przez zakażeniem nim wiernych, ale także broniąc od infekcji kapłanów – szafarzy sakramentów świętych. W podobnych okolicznościach tę samą troskę okazywał mój poprzednik Błogosławiony Arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski.

Obchody Wielkiego Tygodnia
i Świętego Triduum Paschalnego Męki i Zmartwychwstania Pańskiego

1. Wskazania ogólne
1.1. Do czasu wydania następnych szczegółowych zaleceń, na okres obecnego stanu epidemii, przewiduje się organizowanie obrzędów Wielkiego Tygodnia oraz Świętego Triduum Paschalnego z obecnością wiernych do 50 osób. Należy zwrócić uwagę, by przy ołtarzu w czasie liturgii znajdowało się maksymalnie dwóch usługujących ministrantów.
1.2. Należy przypomnieć wiernym w ogłoszeniach oraz za pomocą mediów społecznościowych i internetu, że przez nieobecność na liturgiach Wielkiego Czwartku, Wielkiego Piątku i Wigilii Paschalnej nie popełnia się grzechu.
1.3. W trosce o zdrowie i odpowiedzialność za innych, zwłaszcza za starszych, pamiętajmy o możliwości skorzystania z dyspensy od obowiązku niedzielnej i świątecznej Mszy Świętej, której udzieliłem do dnia 29 marca 2020 roku, a którą przedłużam do dnia 12 kwietnia 2020 roku, czyli Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego włącznie (por. dekret z dnia 23 marca br.). Przypomina się także, zwłaszcza rodzicom, że tą dyspensą objęte są również dzieci i młodzież. Ufajmy, że im bardziej zmobilizujemy się jako społeczeństwo do przezwyciężenia kryzysu sanitarnego, tym szybciej i z tym większą radością zgromadzimy się wokół ołtarzy w naszych kościołach, by dziękować Bogu za dar nowego życia.

1.4. Wszystkie liturgie, którym będą przewodniczyć Księża Biskupi, będą transmitowane przez Katolickie Radio Diecezji Płockiej oraz na kanale KRDP na YouTube. Celebracje w Bazylice Katedralnej w Płocku będą odbywały się jedynie w obecności Księży Biskupów i wskazanych imiennie osób, by nie przekroczyć liczby 50.
1.5. Warto, by księża proboszczowie tak zaprogramowali celebracje Wielkiego Tygodnia i Triduum Paschalnego, aby wierni mogli w nich uczestniczyć także za pomocą mediów. Dziękuję wszystkim kapłanom za ogromny trud, jaki ponoszą, by organizować w nowych warunkach transmisje Mszy Świętych. Środki społecznego przekazu stały się w tym trudnym czasie naszymi ambonami, dlatego zadbajmy, w miarę możliwości, o obecność w nowych mediach i przekaz Eucharystii za ich pomocą.
1.6. W miarę możliwości zadbajmy o to, by liturgia Wielkiego Tygodnia i Świętego Triduum Paschalnego, mimo trudnych warunków, była godna i piękna w swojej prostocie. Tam, gdzie to możliwe, zadbajmy o właściwe śpiewy.

2. Niedziela Palmowa
2.1. Liturgię Mszy Świętej Niedzieli Palmowej należy rozpocząć od zwykłego przejścia z zakrystii do prezbiterium. Po rozpoczęciu Mszy Świętej i zachęcie, skierowanej do wiernych (wg Mszału Rzymskiego) należy odmówić modlitwę błogosławieństwa palm, bez pokropienia wodą święconą. Można odczytać Ewangelię o wjeździe Chrystusa do Jerozolimy. Nie należy celebrować procesji z palmami. Dalszy przebieg liturgii według Mszału.

3. Wielki Tydzień
3.1. Msza Krzyżma z poświęceniem świętych olejów zostanie odprawiona przeze mnie w Bazylice Katedralnej w Płocku w gronie wyznaczonych imiennie kapłanów i osób konsekrowanych i świeckich.
3.2. Po zakończeniu pandemii zostanie zorganizowana specjalna Msza Święta dziękczynna z udziałem kapłanów, z odnowieniem przyrzeczeń kapłańskich. Oleje święte będzie można odebrać w Kurii Diecezjalnej po zakończeniu pandemii. Do tego czasu należy używać starych olejów.

4. Święte Triduum Paschalne
4.1. W czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej nie należy organizować obrzędu Mandatum, czyli obmycia nóg. Należy odprawić jedną Mszę, w miarę możliwości transmitowaną za pomocą mediów społecznościowych. Nie należy przygotowywać Ołtarza Wystawienia. Na końcu liturgii Najświętszy Sakrament pozostaje w tabernakulum, a ostatnim obrzędem jest odmówienie Modlitwy po Komunii. Zgodnie z rubrykami Mszału Rzymskiego po zakończeniu celebracji ołtarz należy obnażyć. Adoracja indywidualna może odbywać się do godz. 20.00, po czym trzeba zamknąć kościół. Należy zadbać o odpowiednią liczbę konsekrowanych komunikantów z myślą o chorych.
4.2. W Wielki Piątek Męki Pańskiej liturgię rozpoczyna się jak zwykle od przejścia z zakrystii do prezbiterium. W Modlitwie powszechnej proszę dodać następujące wezwanie (po 9., a przed 10.):
„Módlmy się za tych, którzy cierpią z powodu pandemii na całym świecie oraz za wszystkich, którzy opiekują się nimi i walczą z chorobą, aby nie utracili nadziei.”
Modlitwa w ciszy. Po niej kapłan śpiewa:
„Boże, Twoja wola kieruje wszystkimi chwilami naszego życia, † przyjmij modlitwy, które składamy za chorych braci i siostry oraz opiekujących się nimi, aby wyprosić dla nich Twoje miłosierdzie, * i przemień naszą obawę w radosne dziękczynienie. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen”.
W czasie adoracji krzyża oddanie mu czci odbywa się przez przyklęknięcie lub skłon, z zachowaniem bezpiecznej odległości między uczestnikami. W komentarzu trzeba pouczyć wiernych, by nie całowali krzyża. Na zakończenie liturgii przenosi się Najświętszy Sakrament do symbolicznego Grobu Pańskiego bez procesji. Adoracja indywidualna wiernych może trwać do godz. 21.00. W wyznaczonym miejscu w kościele można wystawić skarbonę, do której wierni mogliby składać ofiary na rzecz Ziemi Świętej.
4.3. Należy zrezygnować z budowy okazałego Grobu Pańskiego. Na bocznym ołtarzu lub w pobliżu prezbiterium można urządzić skromne miejsce do wystawienia Najświętszego Sakramentu. Będzie to znakiem jednoczenia się Kościoła z cierpieniem Chrystusa w wielu braciach i siostrach chorych i opiekujących się nimi na całym świecie.
4.4. W Wielką Sobotę nie wolno organizować tradycyjnego błogosławieństwa pokarmów w kościołach lub poza nimi. Stwarzałoby to duże niebezpieczeństwo zarażenia, zarówno wiernych, jak i kapłanów. Należy żywić nadzieję, że taka jednorazowa sytuacja wzbudzi w wiernych refleksję na temat wartości modlitwy wspólnotowej i większego szacunku do kultywowanych tradycji. Proszę, by w każdej rodzinie w poranek wielkanocny zostało przeprowadzone Błogosławieństwo stołu, według księgi Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, t. 2, Katowice 2001, nr 1347-1350. Tekst tej modlitwy będzie dostępny w mediach społecznościowych i internecie. Proszę ją wydrukować i rozłożyć w kościołach lub innych miejscach, by wierni mogli zabrać ją do domów. Możliwość indywidualnej adoracji Najświętszego Sakramentu przy Grobie Pańskim może trwać do rozpoczęcia Wigilii Paschalnej, kiedy to należy ją zakończyć i nie wznawiać po zakończeniu liturgii. Przy Grobie Pańskim nie mogą pełnić warty strażacy ani inne służby.
4.5. Wigilię Paschalną można rozpocząć najwcześniej o godz. 20.00 zwykłym wyjściem z zakrystii do prezbiterium. Zgodnie z Dekretem Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 19 marca 2020 roku na początku pomijamy rozpalenie ogniska. Liturgię rozpoczynamy w prezbiterium od odmówienia przewidzianych modlitw przy paschale. Następnie należy zapalić paschał (np. od świecy lub znicza), jeden raz zaśpiewać słowa: „Światło Chrystusa” i „Orędzie Paschalne”. W czasie Liturgii Słowa ograniczamy liczbę czytań do trzech ze Starego Testamentu i Epistoły oraz Ewangelii. W czasie Liturgii chrzcielnej pomijamy poświęcenie wody i pokropienie wiernych, a przeprowadzamy jedynie odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Liturgia Eucharystyczna sprawowana jest zwyczajnie.
4.6. Po liturgii Wigilii Paschalnej i w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego nie urządzamy procesji rezurekcyjnej.
4.7. Jeśli chcemy przygotować wiernym wodę święconą, może być ona dystrybuowana jedynie w małych butelkach. Nie wolno stawiać wody w naczyniach do czerpania przez wiernych.
4.8. Jeśli nie ma niebezpieczeństwa śmierci, chrzty z uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego należy przełożyć na dalszy czas.
4.9. Udzielam wszystkim kapłanom jednorazowej zgody na kwadrynację w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego.
4.10. Nie należy stosować aspersji w czasie trwania pandemii.

Płock, dnia 23 marca 2020 roku

† Piotr Libera
Biskup Płocki